Nire Ararteko

NIRE GOGOKOENAK NIRE GAIAK NIRE PROFILA SAIOA ITXI
  • Arartekoak gomendatu du programa informatikoak erabiltzeko baldintza ken dadila Bizkaiko Foru Aldundian aurrez aurre zerga-izapideak egiteko

    Arartekoak gomendio bat igorri dio Arabako Foru Aldundiko Ogasun, Finantza eta Aurrekontu Sailari, eta eskatu dio ken dezala berariazko programa informatiko bat erabiltzeko baldintza ondare-eskualdaketen eta egintza juridiko dokumentatuen gaineko zergaren autolikidazioak egiteko, baldin eta autolikidazio horiek aurrez aurre ematen badira.
    Gomendioak herritar baten kexan du jatorria. Izan ere, hura Arabako Foru Ogasunaren bulegoetara joan zen aurrez aurreko izapide bat egitera, baina aurretiaz programa informatiko baten bidez berariazko eredu bat deskargatu eta osatzeko eskatu zioten. Herritarrak, ezagupen informatiko nahikorik ez zeukanez gero, ez zuen izapidea egiterik izan, ezta besteren laguntzarekin ere. Horregatik, adierazi zuen ez zegoela konforme inposatze harekin. Administrazioak bere instalazioetan ordenagailu bat eskaini zion arren, herritarrak behin eta berriz adierazi zuen ez zeukala beharrezko gaitasunik hura laguntzarik gabe erabiltzeko.

    Egoera aztertu ondoren, Arartekoari iruditu zitzaion eskakizun horrek herritarren eskubideak urratzen dituela, bereziki administrazio publikoarekin harremanetan jartzeko modua aukeratzeko eskubidea, batez ere gaitasun digital nahikorik ez duten pertsonak badira. Gainera, adierazi du ezarritako baldintza hori ez dagoela behar bezala justifikatuta lege mailako arau baten bidez, Auzitegi Gorenaren eta Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiaren oraintsuko jurisprudentziak eskatzen duen bezala, izan ere, auzitegi horiek azpimarratu dute administrazioek ordezko hautabide eskuragarriak eskaini behar dituztela, eta ez bitarteko elektronikoen nahitaezko erabilera inposatu sarbide-bermerik eta gaitasun digitalik izan gabe.

    Hortaz, Arartekoak Arabako Foru Aldundiari gomendatu dio nahitaezkotasun hori ken dezala eta ordezko hautabide batzuk eskain ditzala, aurrez aurreko zerga-izapideak denentzat eskuragarria den moduan egin daitezen, eta, horrela, administrazio onerako eskubidea betez.

    EBAZPENA

    Vitoria-Gasteiz, 2025eko martxoaren 17a

     

    Ikusi gehiago
  • Arartekoak Gasteizko Udalari eskatu dio ken dezala Udaltzaingoan salaketak jartzeko nahitaez aurretik hitzordua eskatzeko baldintza

    Arartekoak Gasteizko Udalari bidali dion ebazpen batean, eskatu dio ken dezala Udaltzaingoan salaketak jartzeko nahitaez aurretik hitzordua eskatzeko baldintza, eta herritarrei aurrez aurre salaketak jartzen utz diezaiela, beharrezkoak ez diren trabak jarri gabe. Izan ere, herritar batek zailtasunak eta atzerapenak aurkitu zituen delitu bat salatzen ahalegindu zenean, baldintza hori zegoelako.

    Kasua aztertu ondoren, Arartekoak egiaztatu du aurretiko hitzordua ezartzeak babesgabetasuna sor dezakeela eta oinarrizko eskubideak urra ditzakeela, hala nola babes judizial eragingarria izatekoa eta biktimak babestekoa. Gainera, kezka adierazi du egoera bereziki larrietan neurri horrek berehala kasu egitea galaraz dezakeelako, adibidez, genero-indarkeriazko kasuetan edo premiaz jardutea beharrezko egiten duten delituetan.

    Bere ebazpenean, Arartekoak gomendatu du aurretiko hitzordua borondatezko aukera gisa soilik mantendu dadila eta udalak argi adieraz dezala, bai aurrez aurre, bai bide elektronikoz, nola funtzionatzen duen eta zer kasutan izan daitekeen baliagarria. Neurri horren bitartez, Arartekoak bere konpromisoa indartzen du administrazio eskuragarriarekin eta herritarrek beren eskubideak justifikatu gabeko administrazio-trabarik gabe baliatu ahal izango dituztela bermatzearekin.

    EBAZPENA

    Vitoria-Gasteiz, 2025eko martxoaren 11

     

    Ikusi gehiago
  • Emakumeen Nazioarteko Eguna dela eta, Arartekoaren erakunde-adierazpena
    2025eko martxoaren 8a Arartekoari beharrezkoa iruditzen zaio erakunde publikoek neurriak har ditzaten gazteen artean ideia hau zabaltzeko: berdintasuna funtsezko tresna dela ongizatea sortzeko eta ekonomian eta gizartean aurrera egiteko
    Ikusi gehiago
  • Gizarte-Eskubideen Europako Batzordearen erabaki historikoa, giza eskubideen eta energia eskuratzearen arteko loturaz

    Gizarte Eskubideen Europako Batzordeak bere erabakia ezagutarazi du Madrilgo Cañada Real Galianan bizi direnen egoerari buruz. Bere erabakian, Batzordeak adierazi du Espainiako agintariek egoera hori onartzearen ondorioz, denbora luzez, pertsonek energia aldizka eskuratu ahal izan dutela, edo inolaz ere ez dutela eskuratu; eta, horrela, pertsona horiei pobrezia energetikoa eragin dietela eta Europako Gutun Sozialaren hainbat xedapen urratu dituztela.

    Gertaera berritzailea da Batzordeak giza eskubideen eta energia eskuratzearen arteko lotuta arretaz aztertu izana. Erabakian ezartzen denez, «energia egokia modu egonkorrean, etengabe eta seguru eskuratzea» aurretiko baldintza eta funtsezko elementua da zenbait eskubide baliatzeko, besteak beste, etxebizitzarako eskubidea (31.1 eta 16. artikuluak), osasunerakoa (11.1 eta 11.3 artikuluak), hezkuntzarakoa (17.2 artikulua) eta pobreziaren eta gizarte-bazterketaren kontra babesteko eskubidea (30., 23. eta 15.3 artikuluak), Europako Gutun Sozialaren arabera. Gutunaren ondorioetarako «egokia» izan dadin, energiak eskuragarria, garbia eta jasangarria izan behar du. Prozesuaren ikuspegitik, aipatzekoa da, halaber, Espainiako Defensor del Pueblo erakundeak parte hartu duela Batzordean izapidetu den prozeduran, gatazkako hirugarren alderdi gisa bere oharrak eginez. 

    2022an Espainiako nahiz Europako bost gizarte-erakundek egindako eskaera kolektiboan du jatorria erabaki horrek. Eskaeran alegatu zen Europako Gutun Sozialaren hainbat xedapen urratzen zituela argindar horniduraren mozketek Cañada Realeko gutxienez 4.500 biztanleren bizitzan (horien artean, 1.800 inguru haur) sortutako egoerak. 

    Nolanahi ere, honako hau ez da Gizarte Eskubideen Europako Batzordeak gai horretaz iritzia ematen duen lehen aldia, izan ere, eskaera harexek lortu zuen, 2022ko urrian, Batzordeak ”berehalako neurriak” adieraztea eta  Espainiari argindar hornidura berehala berrezar zezan eskatzea, Madrilgo auzo horretan bizi direnen osotasunari kalte larri eta konponezina ez eragiteko (ikusi gai horretaz Arartekoak argitaratutako oharra). 

    Ikusi gehiago
  • UNESCOk nabarmendu du bizikletak funtsezko eginkizuna duela mugikortasun jasangarrian eta osasun publikoan

    2025eko otsailaren 7an, UNESCOk "Bizikleta denontzat" txostena argitaratu du. Bertan, garraiobide horren garrantzia azpimarratu du, bizimodu osasungarria eta jasangarria sustatzeko. Agiri horretan nabarmentzen da bizikletak eragin onuragarria duela hiri-mugikortasunean, emisio kutsatzaileak murriztean eta osasun publikoa hobetzean, eta funtsezko tresnatzat jotzen du klima-aldaketaren kontra borrokatzeko eta garapen jasangarrirako helburuak lortzeko.

    Txostenean nabarmentzen da gobernuek eta erakundeek mugikortasun aktiboko politikak bultzatu behar dituztela, txirrindularientzat azpiegitura seguruak garatu behar dituztela eta garraiobide horretarako sarbide ekitatiboa bermatu behar dutela. Gainera, UNESCOk balioetsi egin du bizikletak hezkuntzan, genero-ekitatean eta gizarteratzean duen zeregina.

    Ikusi gehiago
  • Haurren Defentsa-erakundeen Europako Sarearen (ENOC) adierazpena, Europar Batasuneko mugetan haur eta nerabe migratzaileak babesteari buruzkoa, Migrazioari eta Asiloari buruzko Ituna onartzearen ondorioz

    Arartekoak bat egiten du ENOCen adierazpen horrekin, zeinak beharrezkotzat jotzen baitu berme eraginkorrak ezartzea adingabe horien eskubideak benetan babesteko, izan ere, Itunak kezka sortzen du, Europako mugetan jaso lezaketen tratuarengatik.

    Haurren Defentsa-erakundeen Europako Sareak (ENOC) bere baitan hartzen ditu Europako 34 herrialdetako haur eta nerabeen eskubideak babesteko 44 erakunde. Sare horrek behin eta berriz eta etengabe adierazi du kezkatuta dagoela haur eta nerabe migratzaileen egoeragatik, eta hainbat gomendio egin ditu haien gainean eta haien eskubideak hobeto babesteko premiaz, nazioarteko eta eskualdeetako araudiaren arabera.

    2015. urteaz geroztik, milioika haur eta nerabe iritsi dira Europara segurtasun eta babes bila. 2020tik, Europar Batasuneko (EB) herrialdeetan, adingabeen 800.000 asilo-eskaera berri baino gehiago erregistratu dira, eta horietatik 113.000 baino gehiago bakarrik edo beren familiengandik bananduta dauden adingabeenak dira. 

    Orain, EBko estatu kideak 2024ko apirilaren 10ean onartutako Migrazioari eta Asiloari buruzko Ituna aplikatzeko prestatzen ari direnean, ENOCek uste du berme eraginkorrak ezarri behar direla haur eta nerabe horien eskubideak benetan babestuko direla ziurtatzeko, izan ere, Itunak kezka sortzen du, Europako mugetan jaso lezaketen tratuarengatik.

    Baldin eta Itunean erantzukizunak banatzeko eta elkartasunerako aurreikusi diren tresnak egiaz eraginkorrak ez badira, itun horrek ez du konponduko lehen sarrerako estatuen gaineko "presioa". Mugetan giza eskubideak urratzeko eta asiloa eskatzeko eskubidea are gehiago higatzeko arriskua arindu nahi bada, giza eskubideak bermatzeko tresna nahikoak ezarri behar dira, besteak beste, ikuskatzeko mekanismo eraginkor eta independenteak, zaurgarritasunaren kontuzko ebaluazioak eta bideratze bizkorrak egokituta dauden zerbitzuetara (adibidez, haurrak babesteko zerbitzuak eta osasun-laguntza), informazio kritikoa eta laguntza juridikoa ematea, nazioetan ustezko tratu txarrak azkar eta eraginkortasunez ikertzeko sistemak. 

    EBk eta bere estatu kideek inbertsio ekonomiko eta operatiboak lehenetsi behar dituzte, asilo eta harrerarako sistema nazionalak baliabideez behar bezala hornitzeko. Jendeari, kosta ahala kosta, Europara heltzeko asmoa kentzen ahalegindu beharrean, estatuek oinarrizko eskubideak eta pertsonen duintasuna defendatzen jarri beharko lukete arreta.

    Arartekoak, ENOC sareko kide denez, bat egiten du horien eskubideak babesteko propio egin den erakunde-adierazpen horrekin. 

    ENOCen ERAKUNDE-ADIERAZPENA

    Vitoria-Gasteiz, 2025eko otsailaren 12a

    Ikusi gehiago
  • Arartekoak herritarrei arreta hobea emateko mintegi batean parte hartu du, Europako defentsa-erakundeekin batera

    Arartekoak harreman estua izaten jarraitzen du Europako beste defentsa-erakunde batzuekin. Oraingo honetan, mintegi batean parte hartu du, herritarrentzako arreta hobetzeko gogoetak eta jarduera egokiak elkarrekin partekatzeko asmoz. 

    2025eko urtarrilaren 29an, Herbehereetako Defentsa-erakundeak mintegi hori antolatu zuen, Ombudsmanaren Nazioarteko Institutuaren (IOI, ingelesez) Ombuds Academy (Ombuds erakundeen akademia) deritzan ekimenaren barruan. Mintegian Europako 18 Ombuds erakundeetako 22 ordezkarik hartu zuten parte, eta topaketa hori baliagarria izan zen erakundeek herritarrentzako arreta hobetzeko estrategiak ezagutzeko. 

    IOIk ere (defentsa-erakunde horiek barne hartzen ditu) ekimen horren arrakasta jaso du. 

    Ikusi gehiago
  • Akordio bat sinatu da justizia errestauratiboaren kulturaren gainean

    Manuel Lezertua arartekoak -Andaluziako, Nafarroako, Kanarietako eta Kataluniako herriaren defendatzaileekin batera- justizia errestauratiboaren, elkarrizketaren, adiskidetzearen, akordioaren eta erreparazioaren kulturari buruzko akordioa sinatzen parte hartu du. Ekitaldia Kataluniako Síndica de Greugesek antolatu du, Bartzelonan. Akordio hori lorpen garrantzitsua da bitartekotzaren eta justizia errestauratiboa sustatzearen arloetan, eta Arartekoak arlo horiek bultzatu ditu Euskadin, bere ildo estrategikoen barnean.

    Arartekoak gatazkak konpontzeko funtsezko tresna gisa barneratu ditu justizia errestauratiboa eta bitartekotza, hala kexetan esku hartzean nola herritarrei arreta ematean ere. Jardunbide errestauratiboen bitartez (esaterako, entzute aktiboa eta barkamen-eskaerak), zerbitzu publikoaren kalitatea hobetu nahi du, eta elkarrizketako eta erreparazioko ingurunea sustatu. Jardunbide horiek sektore publikoa humanizatzen laguntzen dute, baita administrazioaren eta herritarren arteko harremana sendotzen ere. Orobat, erakunde honek bizikidetzarekin lotutako zenbait prozesu errestauratibo ahalbidetzen ditu, batez ere eremu komunitarioan.

    Akordio hau sinatzeak berretsi egiten du Arartekoak bitartekotzarekin eta kultura errestauratiboarekin duen konpromisoa, herritarren eskubideak hobeto bermatzeko eta gizarte demokratikoago baterantz aurrera egiteko. Erakunde honen iritziz, ekitaldi honetan parte hartzeak indartu egiten du herriaren defentsa-erakundeek funtsezko eragile gisa duten eginkizuna, bai gizartean gatazkak kudeatzeko prozesu alternatiboak sartzeko, bai administrazio publiko hurbilagoa bultzatzeko, herritarrek administrazio ona izateko eskubidea beteko duena.

    Vitoria-Gasteiz, 2025eko otsailaren 5a

    Ikusi gehiago
Ararteko logo
Ararteko

Gizarte-Eskubideen Europako Batzordearen erabaki historikoa, giza eskubideen eta energia eskuratzearen arteko loturaz

Gizarte Eskubideen Europako Batzordeak bere erabakia ezagutarazi du Madrilgo Cañada Real Galianan bizi direnen egoerari buruz. Bere erabakian, Batzordeak adierazi du Espainiako agintariek egoera hori onartzearen ondorioz, denbora luzez, pertsonek energia aldizka eskuratu ahal izan dutela, edo inolaz ere ez dutela eskuratu; eta, horrela, pertsona horiei pobrezia energetikoa eragin dietela eta Europako Gutun Sozialaren hainbat xedapen urratu dituztela.

Gertaera berritzailea da Batzordeak giza eskubideen eta energia eskuratzearen arteko lotuta arretaz aztertu izana. Erabakian ezartzen denez, «energia egokia modu egonkorrean, etengabe eta seguru eskuratzea» aurretiko baldintza eta funtsezko elementua da zenbait eskubide baliatzeko, besteak beste, etxebizitzarako eskubidea (31.1 eta 16. artikuluak), osasunerakoa (11.1 eta 11.3 artikuluak), hezkuntzarakoa (17.2 artikulua) eta pobreziaren eta gizarte-bazterketaren kontra babesteko eskubidea (30., 23. eta 15.3 artikuluak), Europako Gutun Sozialaren arabera. Gutunaren ondorioetarako «egokia» izan dadin, energiak eskuragarria, garbia eta jasangarria izan behar du. Prozesuaren ikuspegitik, aipatzekoa da, halaber, Espainiako Defensor del Pueblo erakundeak parte hartu duela Batzordean izapidetu den prozeduran, gatazkako hirugarren alderdi gisa bere oharrak eginez. 

2022an Espainiako nahiz Europako bost gizarte-erakundek egindako eskaera kolektiboan du jatorria erabaki horrek. Eskaeran alegatu zen Europako Gutun Sozialaren hainbat xedapen urratzen zituela argindar horniduraren mozketek Cañada Realeko gutxienez 4.500 biztanleren bizitzan (horien artean, 1.800 inguru haur) sortutako egoerak. 

Nolanahi ere, honako hau ez da Gizarte Eskubideen Europako Batzordeak gai horretaz iritzia ematen duen lehen aldia, izan ere, eskaera harexek lortu zuen, 2022ko urrian, Batzordeak ”berehalako neurriak” adieraztea eta  Espainiari argindar hornidura berehala berrezar zezan eskatzea, Madrilgo auzo horretan bizi direnen osotasunari kalte larri eta konponezina ez eragiteko (ikusi gai horretaz Arartekoak argitaratutako oharra). 

Giza eskubideak sustatzea
Prentsa eta komunikazioa
Nazioartekoa
Giza eskubideak
Politika soziala
Prentsa-oharrak